Podatek dochodowy to jeden z najpopularniejszych podatków, którego głównym założeniem jest powszechność opodatkowania. Podatek dochodowy powstał z klasyfikacji podatków z punktu widzenia źródła poboru podatku. Źródło na jakim ciąży opodatkowanie w tym przypadku to dochód, czyli przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu.
Czym się charakteryzuje podatek dochodowy? Następuje opodatkowanie znanej już ostatecznej wielkości uzyskanego dochodu. Niewątpliwą zaletą podatku dochodowego jest to, że podatki dochodowe płacone są od zysku wypracowanego przez podmioty oraz są narzędziem realizacji zasady powszechności opodatkowania.
W Polsce jesteśmy w stanie wyróżnić dwa modele podatków.
Pierwszy to model progresywny, charakteryzuje się zasadą – wraz ze wzrostem dochodu rośnie stawka podatkowa.
Drugi natomiast to model liniowy – stawka podatkowa nie zależy od wysokości dochodu.
Podatek dochodowy od osób fizycznych, określają konkretne przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oczywiście oprócz rozliczeń podatkowych od osób fizycznych istnieją również rozliczenia co do osób prawnych. Tutaj również następuje regulacja ustawą. Jeżeli weźmiemy pod uwagę podatek dochodowy od osób fizycznych (przedsiębiorcy, emeryci, renciści, zatrudnieni na umowę o pracę, zlecenia czy też umowy o dzieło. Wszystkie te wymieniony osoby są rozliczane według stawki progresywnej. Stawki, które obowiązywały w 2006 r. to 19, 30 i 40 proc.
Istnieje również możliwość wyboru opłacania podatku według 19% stawki liniowej. Taka opcja jest dostępna dla przedsiębiorców. Dodatkowa możliwość jaka może zaistnieć przy podatku to uwzględnienie kosztów podatkowych. U każdego przedsiębiorcy, który prowadzi działalność gospodarczą (osoba fizyczna, oraz prawna) koszt, który wpływa na ustalenie dochodu do opodatkowania, to wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów. Jest jeden warunek; te wydatki nie mogą być kosztem, które ustawy o podatku dochodowym zakazują odliczać.
Oprócz podatku, który tyczy się osób fizycznych mamy również osoby prawne, które również podlegają pod takie zasady opodatkowania. Wchodzą tutaj spółki posiadające osobowość prawną, przedsiębiorstwa państwowe, podatkowe grupy kapitałowe.
Istnieje możliwość zwolnienia z obowiązku płacenia podatku. Jednak są to tylko niektóre osoby prawne, które mogą to zrobić pod jednym warunkiem. Przeznaczają je na tzw. cele statutowe. Natomiast nie posiadają już takiej możliwości przedsiębiorcy komercyjni, ale z drugiej strony dotyczy to organizacji i instytucji takich jak Kościół, ochotnicza straż pożarna, ochrona zdrowia itd… Należy pamiętać o bardzo ważnej rzeczy. Wiele osób pomija ten zapis, niekiedy koszt uzyskania jest określony ryczałtowo – dla osób zatrudnionych na umowę o pracę albo procentowo dla osób z umową zlecenia, czy tez twórców praw autorskich.
