Choć od lat politycy obiecują uproszczenie skali podatkowej, to jednak jest ona wciąż złożona i zależna od wielu czynników.
Jeśli chodzi o podatnika (uzyskującego m. in. przychody z tytułu wynagrodzeń ze stosunków pracy, emerytur, rent, działalności wykonywanej osobiście, zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego), za którego podatek odprowadza płatnik, obowiązuje go skala podatkowa określona ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Obecnie mamy dwa progi podatkowe. Pierwszy obowiązuje do wysokości dochodu 85 528zł i wynosi 18%. Drugi próg podatkowy przeznaczony jest dla podatników osiągających w roku podatkowym dochody przekraczające kwotę 85 528zł. Nadwyżka opodatkowana jest 32% podatkiem.
Przedsiębiorcy mają większy wybór zasad opodatkowania. Podstawowe to zasady ogólne według powyższej skali podatkowej. Część osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą decyduje się na tzw. podatek liniowy określony art. 30c. ww. ustawy i wynoszący 19%.
Istnieje możliwość również płacenia przez firmy zryczałtowanego podatku określonego ustawą z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Pierwszą z form jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Podatek liczony jest od przychodu, a jego stawki zróżnicowane są od rodzaju działalności:
20% od przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów
17% od przychodów ze świadczenia usług m. in. pośrednictwa w sprzedaży hurtowej samochodów osobowych, części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, sprzedaży motocykli;
8, 5% od przychodów m. in. z działalności usługowej, w tym od przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1, 5%, przychodów ze świadczenia usług wychowania przedszkolnego;
5, 5% od przychodów m. in. z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton;
3, 0% od przychodów m. in. z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1, 5%, z działalności usługowej w zakresie handlu.
Druga forma ryczałtu to karta podatkowa polegająca na płaceniu stałej kwoty zależnie od ilości zatrudnionych pracowników oraz od ilości mieszkańców miejscowości, w której prowadzona jest działalność firmy. Natomiast wysokość przychodów nie ma żadnego wpływu na stawkę podatku dochodowego, choć ta forma jest dostępna tylko dla ściśle określonych działalności gospodarczych wymienionych w obwieszczeniu MF.
Warto też wspomnieć, że inne regulacje dotyczą osób prawnych i są unormowane ustawą z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. CIT wynosi 19% dochodu ustalonego na zasadach ogólnych oraz od przychodów z dywidend osób prawnych mających siedzibę na terytorium RP.
Podsumowując: podatnik, za którego odprowadza podatek dochodowy płatnik, opłaca podatek według skali podatkowej 18% lub 32%. Natomiast osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą rozlicza się według zasad, które sama wybrała zgodnie z przepisami prawa. Może to być podatek płacony według skali, podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub karta podatkowa. Natomiast podstawowa stawka podatku dochodowego osób prawnych to 19%
