Zgodnie z ustawą, po rozwiązaniu umowy o pracę, pracownik, jak również jego rodzina, jeszcze przez kolejne trzydzieści dni mają prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych. Po upływie rzeczonego miesiąca prawo to wygasa. Zwolniony pracownik może uzyskać do niego prawo dopiero, kiedy zostanie mu przyznany status bezrobotnego.
Składkę zdrowotną za osobę bezrobotną opłaca odpowiedni Urząd Pracy, odpowiadający miejscu zameldowania. Podobnie jak w przypadku ustania stosunku pracy, również po utracie statusu osoby bezrobotnej, prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej wygasa po trzydziestu dniach od dnia utraty tego statusu.
Jednakże nie tylko odpowiedni urząd pracy może być odpowiedzialny za opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne. Innym sposobem na uzyskanie opieki zdrowotnej, jest zgłoszenie przez pracującego małżonka osoby bezrobotnej do opieki świadczonej przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Zgłoszenie takie następuje poprzez wypełnienie wniosku w odpowiedniej placówce Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, albo na stronie internetowej ZUS.
Każdy z możliwych typów świadczeń zdrowotnych, czy to uzyskiwany dzięki małżonkowi, czy też za sprawą urzędu pracy, wygasa w momencie, w którym osoba dotąd bezrobotna wejdzie w nowy stosunek pracy. Ubezpieczenie zdrowotne z tytułu nowo podjętej pracy przysługuje zarówno na podstawie umowy o pracę (na czas określony lub nieokreślony), jak również na podstawie umów-zlecenie.
Jednym ze szczególnych przypadków ubezpieczenia zdrowotnego, któremu może podlegać osoba bezrobotna, jest tak zwane ubezpieczenie dobrowolne. Podlega mu osoba, która samodzielnie opłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne, nie posiadając ani ubezpieczenia zapewnianego przez małżonka, ani przez urząd pracy. Umowę o dobrowolnych składkach na rzecz ubezpieczenia zdrowotnego może zawrzeć osoba bezrobotna w wojewódzkim oddziale Narodowego Funduszu Zdrowia, odpowiadającym jej miejscu zameldowania. Składka dobrowolna, poza kwotą wnoszoną za kolejne miesiące, może zostać powiększona o opłatę, naliczaną z powodu przerwy w ubezpieczeniu zdrowotnym. Zarówno to, czy taka dodatkowa opłata musi zostać wniesiona, jak również jej wysokość, w zasadniczy sposób zależy od długości okresu pozostawania przez bezrobotnego bez takiego ubezpieczenia.
Zadbanie o to, by posiadać prawo do darmowych świadczeń zdrowotnych, jest istotne szczególnie dla tych osób, które wiedzą, że nie będzie ich stać na prywatną opiekę zdrowotną. Brak opłaconych składek, czy to przez urząd pracy lub zakład pracy małżonka, czy też przez samego bezrobotnego, skutkuje bowiem brakiem możliwości korzystania z opieki zdrowotnej refundowanej przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
