Pojęcie pozarolniczej działalności gospodarczej przewija się w wielu aktach prawnych. Tę najbardziej pełną definicję znajdziemy jednak w ustawie o podatku dochodowym.
Ujęta w niej pozarolnicza działalność gospodarcza to zarobkowa działalność, która jest wykonywana w sposób ciągły, zorganizowany, jest prowadzona we własnym imieniu, na własny lub cudzy rachunek. Uzyskane z niej przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł, które są wymienione w art. 10 ust 1 pkt 1, 2 i 4-9 (ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Działalność ta obejmuje: leśnictwo, rybactwo śródlądowe, rybołówstwo morskie, przetwórstwo produktów rolnych, np. owoców, warzyw, działalność produkcyjną, przetwórstwo drewna, rękodzieło, agroturystykę, czyli, np. wynajem pokoi w pensjonatach, usługi restauracyjne z zakwaterowaniem, handel, obsługę nieruchomości i wynajem maszyn, budownictwo, wytwarzanie i zaopatrywanie w energię, transport i magazynowanie i inne.
Żeby móc w pełni zrozumieć czym jest taka działalność, należy ustalić kto może ją wykonywać. Traktuje o tym ustawa z dnia 13 października 2008 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
W art. 8 ust. 6 tej ustawy, jako osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą wskazuje się:
1) osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych;
2) twórcę i artystę;
3) osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:
a) w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
b) z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;
4) wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;
5) osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty.
Osoby te, od dnia podjęcia pozarolniczej działalności gospodarczej do dnia jej zaprzestania, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowemu, wypadkowemu oraz zdrowotnemu. Wyłączeniu od tego obowiązku podlega okres, na jaki działalność zawieszono na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Na swój wniosek osoby prowadzące pozarolniczą działalność mogą również podlegać ubezpieczeniu chorobowemu, które jest dobrowolne. Poza tym, są obciążone obowiązkiem opłacania składek na Fundusz Pracy. Dzieje się tak jedynie wtedy, kiedy ich podstawa wymiaru składek będzie wynosiła co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę.
