Kodeks Spółek Handlowych mówi, że spółką jednoosobową jest spółka kapitałowa- z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółka akcyjna, w której wszystkie udziały są własnością jednego wspólnika.
Spółka z o. o. może być pierwotnie albo wtórnie spółką jednoosobową, zależnie od tego czy została założona tylko przez jedną osobę, czy dlatego, że powstanie spółki jest efektem przeniesienia udziałów przez kilku dotychczasowych wspólników na rzecz jednego z nich.
Kierowanie jednoosobową spółką kapitałową pozwala na oddzielenie ryzyka, jakie wiąże się z prowadzeniem działalności gospodarczej od podmiotu zaangażowanego w nią kapitałowo- jej jedynego wspólnika.
Koszty działania spółki są wiele wyższe niż prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej przez osobę fizyczną, lecz korzyści, jakie wynikają z ograniczenia ryzyka gospodarczego pozostają znaczące. W takiej sytuacji tylko jeden wspólnik ma kontrolę nad spółką, ale on nie odpowiada własnym majątkiem za zobowiązania spółki. Ryzyko ogranicza się do wysokości składników majątkowych, które zainwestował w spółkę, co umożliwia szybkie wyjście ze spółki, poprzez sprzedaż udziałów, w chwili niepowodzenia inwestycji.
Prowadzenie jednoosobowej spółki z o. o. przynosi wiele kłopotów już podczas jej rejestracji. Wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji pozbawiony jest prawa do reprezentacji, z wyjątkiem rejestracji w KRS. Zgłoszenie jednoosobowej spółki z o. o. do sądu rejestrowego powinno zawierać nazwisko i imię albo firmę (nazwę) i siedzibę oraz adres jedynego wspólnika, a także informację, że jest on jedynym wspólnikiem spółki. Przepis ten stosowany jest w przypadku nabycia przez jednego wspólnika wszystkich udziałów po zarejestrowaniu spółki.
Spółka ma prawo we własnym imieniu nabywać prawa, a także zaciągać zobowiązania. W jednoosobowej spółce z o. o. w organizacji jedyny wspólnik nie ma prawa reprezentowania spółki, z wyjątkiem sprawy zgłoszenia spółki do sądu rejestrowego. Jeśli chce efektywnie dokonywać czynności prawnych na etapie organizacji spółki, musi być członkiem zarządu lub pełnomocnikiem spółki.
Osoba będąca jednoczesnym jedynym członkiem zarządu oraz jedynym wspólnikiem wykonuje także wszelkie uchwały zgromadzenia wspólników, które są obowiązkowo przesyłane przez notariusza do właściwego sądu rejestrowego.
Warto zaznaczyć, że jednoosobowa spółka z o. o. nie może być zawiązana przez inną jednoosobową spółkę z o. o. Podczas gdy jakakolwiek spółka z o. o. w wyniku nabycia przez jednego wspólnika wszystkich udziałów stanie się spółka jednoosobową, natychmiast zaistniałą sytuację należy zgłosić do sądu rejestrowego.
