Wykres Gantta (harmonogram Gantta, diagram Gannta) to popularne i przydatne narzędzie wykorzystywane w procesie harmonogramowania i planowania wszelkiego rodzaju zadań. To graficzna metoda ukazująca rozplanowanie poszczególnych etapów danego projektu w czasie.
Nazwa pochodzi od Henry’ego Gantta powszechnie uważanego za twórcę tej metody. Jej prekursorem był jednak Karol Adamiecki, który już w roku 1896 w czasie pracy w Hucie Bankowej w Dąbrowie Górniczej opracowała narzędzie funkcjonujące na podobnych zasadach. Aż do roku 1931 nie opublikował on go jednak nigdzie. Z kolei już w roku 1910 Gantt opracował podobną metodę dla fabryki Bethlehem Steel. W tym samym roku trafiło ono na łamy „Engineering Magazine”.
W chwili obecnej wykres Gantta uważany jest za popularną i powszechną metodę sporządzania wykresów, jednak w momencie stworzenia uważano go za rewolucyjny. Gantt stworzył wiele typów diagramów. Dzięki nim brygadziści i zarządcy mogli w prosty i szybki sposób rozpoznać, czy produkcja jest w normie czy nie – jest zbyt wolna lub za szybka.
Etapy tworzenia diagramu Gantta wyglądają następująco:
- rozłożenie projektu na cele etapowe bądź szczątkowe,
- ustalenie czasu trwania projektu oraz określenie czasów realizacji celów cząstkowych i etapowych,
- ustalenie kolejności realizacji celów cząstkowych i etapowych, a także wyznaczenie terminów ich rozpoczęcia i zakończenia,
- określenie miejsca realizacji celów,
- określenie w formie graficznej wszystkich wykonywanych czynności.
Wykres Gantta rozróżnia następujące zależności:
- koniec – początek – po zakończeniu czynności A rozpoczyna się czynność B,
- początek – początek – zadanie B rozpoczyna się dopiero wówczas gdy zacznie się zadanie A,
- koniec – koniec – zadanie B może zakończyć się wówczas gdy zakończy się zadanie A,
- początek – koniec – zadanie A nie może skończyć się przed rozpoczęciem zadania B.
Wykres Gantta ma wiele niewątpliwych zalet. Umożliwia przede wszystkim sprawne planowanie oraz zrozumiałe przedstawianie faktów. Ponadto realizowany projekt podlega cały czas kontroli, co pozwala na doraźne przeprowadzanie potrzebnych korekt. Diagram pozwala na dobrą i jasną wizualizację zadań, które są wykonywane równolegle oraz na efektywne zarządzenie czasem podczas realizowania zadania. Jednak z drugiej strony metoda ma też swoje wady. Przede wszystkim brak jest dokładnych informacji na temat poszczególnych zadań. Poza tym ukazuje jedynie ich kolejność, nie pokazując jednocześnie najkrótszej drogi do ukończenia pracy. Nie obrazuje również najlepszego wykorzystania zasobów.
Harmonogram Gantta ma jednak wciąż bardzo szerokie zastosowanie podczas zarządzania projektami różnego typu. Wykorzystując go można zarówno zaplanować remont mieszkania, jak i uruchomienie w fabryce nowej linii produkcyjnej. Informacje odnośnie poszczególnych zadań można dodać na etapie przygotowywania wykresu. Na etapie przygotowawczym powinna być także określona najkrótsza droga prowadząca do realizacji zadania oraz optymalizacja wykorzystania dostępnych zasobów.
