Czym jest prokura ?
Prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa. Jej wyjątkowość wśród całej rodziny prawnych pełnomocnictw polega na tym, że może jej udzielić wyłącznie przedsiębiorca wpisany do obowiązującego w danym okresie rejestru przedsiębiorców. Informację o stronach prokury i jej rodzaju muszą zostać oficjalnie ujawnione w krajowym Rejestrze Sądowym KRS. Ponadto nie każdy może zostać pełnomocnikiem, cechy prokury oraz zakres umocowania, a tym samym uprawnienia prokurenta ustaliła ustawa. Prokurentem może zostać wyłącznie osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do świadczenia czynności prawnych.
Zakres prokury
O zakresie prokury mówi art. 109 KC. Precyzuje on cechy umocowania prokurenta do czynności sądowych oraz pozasądowych ograniczonych wyłącznie do prowadzenia samego przedsiębiorstwa. Prokura musi mieć formę pisemną, a w piśmie musi wyraźnie wybrzmieć stwierdzenie o ustanowieniu konkretnej prokury. Prokura ustanowiona przez przedsiębiorcę może mieć charakter: samoistny, łączny lub oddziałowy.
Prokura samoistna
Ustanowienie przez przedsiębiorcę prokury samoistnej umożliwia prokurentowi samodzielne i niezależne reprezentowanie osoby przedsiębiorcy podczas wszystkich czynności sądowych oraz pozasądowych, które będą związane z prowadzonym przedsiębiorstwem. To bardzo szeroki zakres umocowania, pozwalający na samodzielność i niezależność prokurenta. W przypadku spółek handlowych pomimo stanowienia w umowie głównej lub statucie wymogu reprezentowania spółki przez dwóch członków zarządu lub jednego wspólnie z prokurentem, prokurent samoistny może dokonywać czynności prawnych w imieniu rzeczonej spółki albo razem z członkiem zarządu, albo samodzielnie.
Odwołanie lub wygaśnięcie prokury samoistnej
Prokura, nawet samoistna nie jest decyzją przedsiębiorcy wydaną raz na zawsze. W kodeksie cywilnym przewidziano zarówno sytuację jej wygaśnięcia jak i jej odwołania. Prokurę odwołuje się dosyć łatwo i prosto. Przedsiębiorca może dokonać tego w każdym czasie , ważne tylko, by wola przedsiębiorcy została wyraźnie sformułowana i miała charakter ostateczny. Jeżeli właściciel przedsiębiorstwa występuje jednoosobowo przekazuje on po prostu swoją decyzję prokurentowi odwołując w sposób ostateczny prokurę.
Jeżeli przedsiębiorstwo ma charakter spółki, odwołanie prokury jest równie łatwe, nawet przy wieloosobowym zarządzie. Wystarczy, że jeden z członków zarządu dokona odwołania prokury. Nie potrzebuje on zgody pozostałych członków zarządu, nie potrzebuje również zgody większości zarządu. Każdy z członków zarządu ma prawo do odwołania prokurenta.
Czego nie obejmuje prokura samoistna?
Prokura samoistna, podobnie zresztą jak pozostałe jej rodzaje, nie obejmuje szeregu czynności prawnych. Prokurent nie może bowiem zbyć przedsiębiorstwa, którym zarządza w imieniu właściciela. Nie może również udostępnić go stronie trzeciej do czasowego korzystania. Prokurent nie może również zbywać nieruchomości należących do przedsiębiorstwa oraz w żaden sposób ich obciążyć, choćby kredytami.
