Wiadomości

Ustawa o gospodarce nieruchomościami – zmiany w 2019

01/07/2019

Rok 2019 przyniósł ze sobą nowelizację wielu ustaw, w tym Ustawę o gospodarce nieruchomościami. Zmienione i doprecyzowane zostały przepisy dotyczące stawek procentowych opłaty z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości oraz zwrotu wywłaszczonych nieruchomości.

Co reguluje Ustawa o gospodarce nieruchomościami?

Przepisy Ustawy o gospodarce nieruchomościami z dnia 21 sierpnia 1997 roku weszły w życie z dniem 1 stycznia 1998 roku. Zastąpiła ona Ustawę o gospodarce gruntami i wywłaszczeniami nieruchomości z 1985 roku.

Przepisy Ustawy mają na celu regulację pojęć i zasad dotyczących gospodarowania nieruchomościami, a w szczególności takich aspektów jak:

gospodarowanie nieruchomościami należącymi do Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego,
scalenie i podział nieruchomości,
pierwokup nieruchomości,
wywłaszczenie nieruchomości oraz zwrot wywłaszczonych nieruchomości,
udział w kosztach budowy infrastruktury technicznej,
wycena nieruchomości,
działalność zawodowa w dziedzinie gospodarowania nieruchomościami.

Zrównanie stawek za użytkowanie wieczyste

31 stycznia 2019 roku uchwalona została Ustawa o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów(1).

Zgodnie z przepisami wprowadzonymi przez nią zlikwidowana została różnica w stawkach procentowych bonifikat od jednorazowej opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego. Dotychczasowa Ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów z dnia 20 lipca 2018 r. nie precyzowała stawki procentowej bonifikat udzielanych przez samorządy terytorialne, które uchwały ich wysokość samodzielnie. Niejednokrotnie stawka ta była wyższa niż w przypadku przekształcenia gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa. Znowelizowane przepisy regulują tę kwestię, zrównując stawki bonifikat w obu przypadkach.

W Ustawie o gospodarce nieruchomościami wprowadzono natomiast przepis zmniejszający stawkę procentową, do wysokości 1% ceny nieruchomości gruntowej, z tytułu użytkowania wieczystego za nieruchomości, na których położone są garaże lub stanowiska postojowe niewykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej. Przed zmianą stawka ta wynosiła 3%.

Zmiana przepisów dotyczących zwrotu wywłaszczonych nieruchomości

W kwietniu bieżącego roku po raz kolejny zostały znowelizowane przepisy Ustawy o gospodarce nieruchomościami(2). Uchwalona 4 kwietnia 2019 roku Ustawa reguluje przepisy dotyczące zwrotu wywłaszczonych nieruchomości. Zgodnie z nimi każdy poprzedni właściciel lub jego spadkobierca ma prawo dochodzić zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. Także osoby posiadające udział w wywłaszczonej nieruchomości, jej część lub udziału w części wywłaszczonej nieruchomości mogą złożyć wniosek o zwrot. Prawo to jest niezależne od tego, czy wniosek o zwrot złożyli pozostali właściciele, poprzedni właściciele lub ich spadkobiercy. Dotyczy to także nieruchomości, które zostały nabyte przez jednostkę samorządu terytorialnego lub Skarb Państwa w drodze umowy (o której mowa w art. 114 ust. 1 Ustawy o gospodarce nieruchomościami).

Dochodzenie zwrotu nieruchomości będzie możliwe w okresie 20 lat od dnia uprawomocnienia się decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości. Po upływie tego czasu prawo do zwrotu wywłaszczonej nieruchomości ulega przedawnieniu.

W przypadku, gdy termin wygaszenia roszczeń upłynął przed wejściem w życie przepisów Ustawy lub gdy od dnia ich wejścia w życie do upływu tego terminu pozostało nie więcej niż 12 miesięcy, wniosek o zwrot wywłaszczonej nieruchomości może zostać złożony w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie Ustawy. Termin ten obowiązuje również w przypadku, gdy w okresie od dnia 1 stycznia 1998 roku do dnia wejścia w życie przepisów Ustawy wniosek nie został złożony lub uwzględniony z powodu braku zgody wszystkich uprawnionych.

Przed nowelizacją Ustawy przepisy nie ograniczały czasowo możliwości złożenia wniosku o odzyskanie wywłaszczonej nieruchomości. Określały one jedynie, że jednostka samorządu terytorialnego lub Skarb Państwa powinny rozpocząć realizację celu publicznego, na który dana nieruchomość została wywłaszczona, w terminie siedmiu lat od daty wywłaszczenia. Natomiast jego realizacja powinna zostać zakończona w ciągu dziesięciu lat. Jeżeli warunek ten nie został spełniony, wówczas możliwym było dochodzenie zwrotu nieruchomości.