W każdym biznesie ważne jest, aby obliczyć, w którym momencie firma w pełni pokryje straty i zacznie przynosić realne dochody. W tym celu określa się tak zwany próg rentowności, który pokazuje skuteczność projektu, ponieważ inwestor musi wiedzieć, kiedy projekt w końcu się opłaci, jaki jest poziom ryzyka dla jego inwestycji. Musi zdecydować, czy zainwestować w projekt, czy nie, a obliczenie progu rentowności w tym przypadku odgrywa ważną rolę.
Czym jest próg rentowności dla firmy?
Progiem rentowności jest wielkość produkcji i sprzedaży produktów, po których koszty zostaną zrekompensowane przychodem, a wraz z produkcją i sprzedażą firma zaczyna osiągać zysk. Innymi słowy, próg rentowności jest rozumiany, jako moment, w którym firma w pełni pokrywa straty, a działalność firmy zaczyna przynosić realny zysk.
Próg rentowności to wielkość sprzedaży, przy której zysk firmy wynosi zero. Zysk to różnica między przychodami a wydatkami. Wartość progowa jest mierzona w kategoriach fizycznych lub pieniężnych. Ten wskaźnik progu rentowności pozwala określić, ile produktów należy sprzedać, ile pracy należy wykonać lub jakie usługi należy wykonać, aby zysk firmy był równy zero. W związku z tym przychody pokrywają wydatki, jeżeli próg rentowności zostanie przekroczony, firma osiągnie zysk, jeśli próg rentowności nie zostanie osiągnięty, firma poniesie straty.
Co to pokazuje próg rentowności?
Zasadniczo obliczenie progu rentowności przedsiębiorstwa pomaga:
- Ustalić, czy zainwestować pieniądze w projekt, biorąc pod uwagę, że spłaci się on tylko przy kolejnej dochodowej sprzedaży
- Identyfikować problemy w przedsiębiorstwie związane ze zmianą progu rentowności w czasie
- Obliczyć wartość zmian w cenach sprzedaży i cenach produktów, czyli o ile należy zmienić wielkość sprzedaży / produkcji, jeżeli cena towarów się zmieni i odwrotnie
- Ustalić wartość, o którą można zmniejszyć przychód, aby nie ponieść straty, (jeżeli faktyczny przychód jest większy niż szacowany).
Do jakich celów używany jest próg rentowności
Obliczanie progu rentowności pozwala:
- Określić optymalny koszt sprzedaży produktów, pracy lub usług
- Obliczyć, w jakim czasie nowy projekt się zwróci. To znaczy, aby ustalić moment, w którym otrzymane dochody staną się wyższe niż koszty przedsiębiorstwa
- Monitorować zmiany wskaźnika progu rentowności w celu ustalenia istniejących problemów w produkcji i sprzedaży produktów, pracy i usług
- Analizować sytuację finansową przedsiębiorstwa
- Dowiedzieć się, jak wpłynie to na zmianę ceny sprzedawanych produktów, wykonanej pracy, świadczonych usług lub wydatków poniesionych na powstałe przychody.
Jak obliczyć próg rentowności?
Przed obliczeniem progu rentowności, trzeba wiedzieć, które koszty są stałe, a które zmienne, ponieważ są one obowiązkowymi elementami do obliczeń i ważne jest, aby je poprawnie rozdzielić.
- Koszty stałe – odpisy amortyzacyjne, wynagrodzenie i potrącenia z tego tytułu dla pracowników administracyjnych, amortyzacja, czynsz itp. Te koszty przedsiębiorstwa nie są bezpośrednio zależne od wielkości produkcji i sprzedaży, ale mają na nie wpływ, otwieranie lub zamykanie jednostek, warsztaty itp.
- Koszty zmienne – zależą od wielkości produkcji (zakończonej sprzedaży) i różnią się w zależności od nich, zwiększając się proporcjonalnie do wzrostu produkcji lub sprzedaży. Jest to wynagrodzenie pracowników i odliczenia od niego, koszt surowców, części zamiennych, koszty transportu, paliwa, energii itp.
Po podzieleniu wszystkich kosztów na koszty stałe i zmienne można przejść do obliczeń. Co wziąć pod uwagę przy obliczaniu wartości progowej? Przy obliczaniu progu rentowności dla firmy należy wziąć pod uwagę szereg następujących czynników, które mogą wpłynąć na wiarygodność wyniku:
- Cena produktów, usług, towarów w rzeczywistości, ale może się różnić z różnych powodów, jeśli wielkość produkcji lub sprzedaży rośnie, wraz z nim rosną koszty firmy i mogą rosnąć nie tylko zmienne, ale także koszty stałe.
- Obliczanie progu rentowności odbywa się dla wielu rodzajów produktów, a nie dla jednego, co wymaga obliczenia udziału kosztów dla każdego z nich, zakupione towary lub wytworzone produkty nie zawsze są sprzedawane w całości, niesprzedane pozostają w magazynie przedsiębiorstwa.
Po ustaleniu kosztów stałych i zmiennych, jakie są ponoszone przez firmę w danym okresie czasu, można przejść do obliczania progu rentowności. Istnieją dwie metody dokonywania obliczeń: ilościowa i wartościowa.
- Metoda ilościowa – próg rentowności pozwoli przedsiębiorcy uzyskać odpowiedź na pytanie – ile produktów lub usług musi sprzedać, aby jego przedsiębiorstwo wyszło na zero. Służy do tego wzór:
Próg rentowności = koszty stałe / (cena – koszty zmienne)
Jak to wygląda w praktyce? Na przykład cena produktu w danej firmie wynosi 2000 zł, koszty stałe ponoszone przez firmę w ciągu miesiąca wynoszą 3000 zł, a koszty zmienne (w przeliczeniu na jeden produkt) wynoszą 1000 zł. W tym przypadku próg rentowności wynosi 3, ponieważ:
3000 zł/(2000 zł – 1000 zł) = 3000 zł/1000 zł = 3
Co to oznacza? Otóż, przedsiębiorstwo nie będzie przynosić strat, jeżeli w czasie jednego miesiąca sprzeda 3y produkty. Z tego wynika, że firma może osiągnąć dochód, jeżeli sprzeda w ciągu miesiąca 4 produkty.
- Natomiast próg rentowności w metodzie wartościowej przyniesie przedsiębiorcy odpowiedź na pytanie, jakie przychody muszą zostać osiągnięte, aby pokryły zarówno koszty zmienne i koszty stałe działalności. Wzór przedstawia się następująco:
Próg rentowności = cena – koszty stałe /(cena – koszty zmienne)
Na podstawie powyższego przykładu próg rentowności będzie wynosił 6000 zł gdyż:
2000 zł x (3000 zł/(2000 zł – 1000 zł) = 2000 zł x 3 = 6000 zł
Wyliczenie oznacza, że przedsiębiorstwo musiałoby uzyskać przychody wynoszące nie mniej niż 6000 zł, aby pokryć straty. Zacznie ono zarabiać w momencie, gdy sprzedając swoje produkty zarobi choćby o 1 zł więcej.
Jak przedsiębiorcy mogą wpływać na próg rentowności?
Aby próg rentowności znajdował się na najniższym poziomie przedsiębiorca może:
- Podnieść ceny – jednak wyższe ceny mogą zniechęcić klientów i sprzedaż może się zmniejszyć.
- Sprzedawanie towarów po cenie obniżonej o koszty produkcji – jednak taka forma wpływania na próg rentowności może mieć odwrotny skutek do zamierzonego. Można z tego sposobu skorzystać wtedy, gdy sprzedaż osiąga poziom zbieżny z progiem rentowności.
- Redukcja kosztów – najskuteczniejsza metoda a zarazem najtrudniejsza. Jednak ograniczenie kosztów doprowadzi nie tylko do obniżenia progu rentowności w firmie, ale również pozwoli zredukować wydatki.
Wnioski
Zasadniczo próg rentowności jest niezwykle ważnym wskaźnikiem przy planowaniu wielkości produkcji i sprzedaży. Ten wskaźnik pozwala również zrozumieć stosunek kosztów i przychodów oraz podejmować decyzje dotyczące zmian cen towarów (pracy, usług). Wskaźnik ten jest niezbędny w każdej firmie i przy ocenie projektu inwestycyjnego w celu podejmowania decyzji na poziomie strategicznym. Każda firma powinna to wiedzieć i śledzić, jak się zmienia. Umożliwi to prowadzenie działalności tak skutecznie, jak to możliwe.
Niemniej jednak nie można zapominać, że próg rentowności jest wskaźnikiem ekonomicznym. Podobnie jak wiele wskaźników ekonomicznych, ma on część abstrakcji. Obliczenia nie uwzględniają nieprzewidzianych wydatków, które mogą wystąpić okresowo. Obliczenia są przeprowadzane pod warunkiem 100% sprzedaży towarów i nie uwzględniają faktu, że część produktu może pozostać niesprzedana (i zwykle pozostaje). Należy o tym pamiętać.
