W związku z aferą Amber Gold, dużo ostatnio słyszymy o tzw. parabankach i ich szemranej działalności finansowej mogącej narazić klientów na straty. Pojawia się pytanie, czym różni się parabank od banku? Spróbujmy pokrótce odpowiedzieć na to pytanie.
Bank to najkrócej rzecz ujmując osoba prawna wykonująca działalność gospodarczą i usługi określone przepisami ustawy Prawo bankowe (wiele z opisanych tam czynności jest zarezerwowanych wyłącznie dla banków i żadne inne instytucje nie mogą ich wykonywać) i wymienione w statucie banku. Do rozpoczęcia działalności bankowej niezbędna jest odpowiednia licencja, zaś instytucja wykonująca działalność bankową zgodnie z prawem musi posiadać w swojej nazwie słowo „bank”.
Banki, jako tzw. instytucje zaufania publicznego, podlegają ścisłym rygorom i kontrolom, jak np. wymóg ostrożności czy posiadania stosownego do prowadzenia działalności bankowej kapitału i zabezpieczenia finansowego.
Zupełnie inaczej ma się sprawa z parabankami. W naszym prawodawstwie pojęcie parabanku jest niestety dość mgliste. Już jednak definicja spotykana w większości encyklopedii powinna otworzyć nam oczy i przestrzec przed nawiązywaniem współpracy z parabankami. Najogólniej mówiąc, parabank to instytucja finansowa oferująca usługi i produkty finansowe do tych znanych z banków, nie mająca jednak – w przeciwieństwie do nich – stosownej licencji oraz działająca w obszarze, który nie podlega nadzorowi finansowemu.
Cechami charakterystycznymi parabanków działających w Polsce są stopy zwrotu dużo wyższe od tych oferowanych przez pełnoprawne banki oraz bardzo wysokie oprocentowanie udzielanych pożyczek. Przyjmując wkłady pieniężne, jak również wykonując wiele innych czynności finansowych, parabanki realizują de facto usługi zarezerwowane dla banków, jednak ze względu na brak nadzoru bankowego działalność instytucji parabankowych nie jest objęta wymogami dotyczącymi m. in. ostrożności czy kapitału. Nawiązując współpracę z parabankiem tak naprawdę nigdy nie mamy pewności co do tego, co stanie się z naszymi pieniędzmi, i jeśli parabank np. upadnie, możemy nigdy ich nie odzyskać.
Ponadto, parabanki często działają na zasadzie piramid finansowych, tzn. zatrudniają agentów, z czego każdy agent zobowiązany jest do zwerbowania kilku nowych. Podpisując umowę z parabankiem najczęściej stajemy się więc tylko kolejnym agentem.
